Dj Chris Korda en de erotisering van terrorisme

Is terrorisme gesublimeerde seks? Die vraag kwam op na het zien van de voorstelling van videokunstenaar en dj Chris Korda in Paradiso, afgelopen woensdag - al viel er aan zijn optreden weinig gesublimeerds te ontdekken.

• Door Corine Vloet, 16 november 2002

Een terrorist is hij ook al niet, hoewel er mensen zijn die daar anders over denken. Korda is de leider van de Church of Euthanasia, een religieuze beweging die uitdraagt de menselijke soort een evolutionaire ramp is, `domme apen' die het voortbestaan van de rest van de aarde in gevaar brengen. Soit. Maar Korda is een fundamentalist. Hij predikt als oplossing voor dit probleem `anti-humanisme': euthanasie, abortus, kannibalisme, kinderloosheid en anale seks. Dat wordt hem niet in dank afgenomen door andere fundamentalisten.

Toen CDA-raadslid Hans Res er lucht van kreeg dat Korda naar Amsterdam zou komen met een controversieel pornografisch filmpje over de instortende WTC-torens, heeft hij het gemeentebestuur verzocht om het optreden te verbieden. Ook de Amsterdamse voorzitter van de Christenunie drong daar nog op aan, al hadden burgemeester Job Cohen en hoofdofficier van justitie Leo de Wit geen aanleiding gezien om tegen Korda in actie te komen.

Die christenen toch! Hoeveel mensen zouden er nu helemaal zijn komen kijken als zij er geen ophef over hadden gemaakt? Vijftien kaartjes waren er gereserveerd in de voorverkoop. Maar na de CDA pr-stunt waren er minstens vijfendertig leden van de pers komen opdagen, en dat veroorzaakte in de halflege grote zaal van Paradiso een veel grimmiger sfeer dan de betrekkelijk onschuldige video's van Korda. Vier, vijf cameraploegen verdrongen zich om de enkeling die zowaar niet van de pers was en gewoon vooraan het podium stond te dansen.

Ondertussen draaide Korda, in travestie een beeldschone vrouw, snoeiharde house als begeleiding bij zijn videobeelden, die grotendeels bestonden uit pratende hoofden. Door de muziek konden we weliswaar niet verstaan wat er gezegd werd, maar gelukkig kwamen er veel protestborden in beeld die weinig te raden overlieten. Save the planet, kill yourself. Eat people not animals. Make love not babies. Eat a queer fetus for Jesus. Tegen automobilisten: Honk if you need an abortion. Maar wat we vooral zagen, was het fraai gekapte, gelippenstifte hoofd van Korda zelf. Zoals zoveel prominente fundamentalisten trekt Korda niet helemaal de uiterste consequentie uit wat hij predikt. Zelden iemand gezien die zo levenslustig rondstruint, zo verliefd op zichzelf en zijn eigen lichaam. Toen hij na een uur iedereen had murwgebeukt met zijn kunstwerken, en de verzamelde media, radeloos van verveling, niet meer wisten hoe ze het hadden, kregen we eindelijk te zien waar we voor gekomen waren: `I like to watch', de WTC-video. De overbekende beelden van de instortende torens werden hierin gemonteerd naast harde porno en sport: cum shots die naadloos overgaan in vlammen en brokstukken spuitende torens, gelikt door enorme vrouwentongen, terwijl sportliefhebbers juichend opspringen. ,,Ik denk niet dat ik de enige persoon ter wereld ben die seksuele bevrediging putte uit het zien van de vernietiging van twee van Amerika's hoogste gebouwen,'' zegt de kunstenaar in een internet-interview. ,,De eindeloze herhalingen van het vliegtuig dat de torens penetreert, waren onmiskenbaar pornografisch.''Legitieme kritiek op de gretigheid waarmee televisiekijkers zich telkens weer verlustigden in de `ontmanning' van Amerika, zou je kunnen denken. Toch zit er een naar smaakje aan Korda's video, dat ook is terug te proeven in andere recente voorbeelden van de esthetisering en erotisering van het terrorisme. De gewraakte postertjes van het Amsterdamse Autonoom Centrum bijvoorbeeld, waarop Bin Laden staat afgebeeld als Che Guevara, compleet met revolutionairenbaret met Nike-logo, zijn bedoeld als kritiek op Amerika, maar zetten Bin Laden wel neer als het sekssymbool uit de jaren zestig. Het glossy blad Strictly beeldt een als islamitische vrouw verkleed model af op de cover, die ons haar lange blote benen toont door haar rok tot aan haar kruis op te trekken, onder de kop `Fundamentalisme. Wederopstanding van de moslimvrouw'. En de Volkskrant opende twee weken geleden haar kunstbijlage met een verhaal over de Baader-Meinhof trend in Duitsland. `Terrorisme is cool geworden,'' schreef de krant, Baader `een rockster,' en drukte op de voorkant een foto af van een `Prada Meinhof'-shawl. De kunstbijlage toonde werk van Andreas Schiko, een fotograaf die een reclamecampagne maakte, gebaseerd op de foto's van Andreas Baader in de rechtszaal en de gevangenis. Jongeren die weinig tot niets gemeen hebben met de denkbeelden van de RAF, stelt Schiko, voelen zich aangetrokken tot de Baader-Meinhof Gruppe uit verveling, uit verlangen naar de intensiteit en opwinding van een heldenbestaan, en uit bewondering voor het radicale idealisme en de doodsverachting van de RAF, voor mensen die bereid zijn tot het uiterste te gaan.

Inderdaad, monomane hartstocht, compromisloze toewijding, jezelf verliezen in iets dat groter is dan jezelf, kom daar maar eens om in het dagelijks leven. Het is het soort vervoering dat te lezen staat op de gezichten van Palestijnse `martelaren', vooral de meisjes, mooi en ongenaakbaar poserend met een gordel explosieven om, een verheven, triomfantelijke blik in de ogen. En langzaamaan tekent zich de bekende gevarendriehoek af tussen fundamentalisme, seks en terreur.

Maar wat is nu eigenlijk de waarde van de kunst die zich beweegt in deze gevarendriehoek, of vicieuze cirkel? Het doet er niet eens toe dat deze vormen van kunst erop uit zijn te schokken of te kwetsen, en terrorisme afbeelden als sexy en glamoureus, daar zijn ze te onorigineel voor. Ergerlijk is dat alles wat een beetje zweemt naar politiek radicaal en gewelddadig bij voorbaat serieus genomen wordt als Kunst. Je kunt daarbij niet eens spreken van het failliet van de radicale kunst, want het is nooit een artistiek florerende bedrijfstak geweest. Provoceren is leuk, en Korda is een aardige dj, maar als kunst stelt het geen ene moer voor.